Than hoạt tính đang tạo nên một làn sóng tranh cãi trong cả nghành y tế và mỹ phẩm về những lợi ích mà nó mang lại cho người sử dụng. Tuy rằng trong lịch sử loài người loại nguyên liệu này đã được sử dụng từ rất lâu, được ghi nhận sớm nhất tại Ai Cập vào những năm 1500 trước. Được các y sĩ cổ đại dùng để hấp thụ mùi hoại tử trên vết thương của bệnh nhân. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cùng bạn tìm hiểu lợi ích của than hoạt tính và những tác dụng phụ CÓ THỂ xảy ra khi sử dụng.
Contents
Than hoạt tính là gì?
Cấu tạo than hoạt tính
- Đầu tiên, bạn nên phân biệt được rằng than hoạt tính không giống như các loại than củi thường dùng trong đời sống hàng ngày. Đây là tên gọi chung của một tổng hợp các sản phẩm phụ của gỗ, than bùn, vỏ dừa được tạo ra trong quá trình nhiệt hóa với một số các loại khí hỗ trợ chuyển hóa các tính chất khác nhau trong than.
- Thành phần của loại than này là một dạng bột không vị và không mùi, có điện tích âm và dương tùy thuộc vào mức độ PH của dung dịch tạo ra bột. Bột than hoạt tính rất xốp, do đó khi sử dụng độ xốp tăng lên, cho phép nó hấp thu một cách hiệu quả nhiều chất hơn.
- Than hoạt tính có thể hấp thụ và liên kết các loại độc tố và hóa chất độc hại trong nhiều điều kiện môi trường. Do đó trong y học, loại than này thường được dùng để sử dụng cho những bệnh nhân bị dùng thuốc quá liều hoặc ngộ độc. Gồm 2 loại là bột than hoạt tính và dạng viên nang nén.
Ứng dụng y học của than hoạt tính
Thông số hóa học của than hoạt tính
- Hoạt động như một loại thuốc giải độc hiệu quả: Than hoạt tính được biết nhiều nhất đến khả năng tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình hóa học gọi là hấp thụ. Điều này có nghĩa là nó có thể hấp thu toàn bộ các hóa chất và độc tố có hại trong cấu tạo của mình. Theo một báo cáo của tạp chí dược lâm sàng Anh năm 2000, tác dụng của than hoạt tính ở mức tốt nhất sau khoảng 1h sau khi người bệnh nhiễm độc tố.
- Chống lại tác động của nấm mốc độc hại: Nấm mốc có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe như trầm cảm, giảm chức năng não, suy gận và gan, kích ứng mắt và suy yếu hệ miễn dịch. Than hoạt tính có thể giúp người dùng chống lại các tác động xấu này. Tuy nhiên cần tham khảo ý kiến bác sĩ và phải phân loại từng loại nấm gây hại để có cách xử lý tốt nhất.
- Giúp ngăn ngừa lão hóa sớm với khả năng hỗ trợ về sức khỏe tuyến thượng thận và ngăn ngừa tổn thương tế bào cho thận.
- Giảm các vấn đề hư tổn cho hệ tiêu hóa: Than hoạt tính có thể hữu ích với những người bị đầy hơi, tiêu chảy và các vấn đề liên quan khác vì nó có khả năng thấm hút cực mạnh. Trên thực tế, dịch vụ Y tế quốc gia (NHS) của Vương quốc Anh đã thúc đẩy việc sử dụng loại nguyên liệu này như một phương pháp tiềm năng để giải quyết chứng đầy hơi.
- Hỗ trợ điều trị bọ xít đái hoặc rắn cắn: Việc kết hợp giữa than hoạt tính với dầu dừa có khả năng xử lý các ảnh hưởng của vết ong đốt, muỗi hoặc nhện và cả vết rắn cắn.
- Mặt nạ than hoạt tính đang trở nên phổ biến, đặc biệt với những người muốn cải thiện chung tình trạng của da. Dùng để điều trị mụn trứng cá vì nó giúp loại bỏ dầu nhờn gây ra mụn và các tế bào chết. Có thể thấy ứng dụng hữu hiệu nhất trên các loại bọt biển rửa mặt than hoạt tính với tác dụng tẩy da chết đơn giản đang được bán trên thị trường.
- Ngoài ra còn một số nghiên cứu khác chỉ ra rằng than hoạt tính có thể giúp loại bỏ mùi tanh liên quan đến rối loạn trimethylamin, tối ưu hóa mức cholesterol, thúc đẩy thận hoạt động tốt hơn, điều trị bệnh nhân mắc bệnh thận mãn tính và cả một số bệnh về đường hô hấp.
Những nghiên cứu khoa học về than hoạt tính
Lọ than hoạt tính dùng trong y học
- Thông tin về những nghiên cứu khoa học đầu tiên về tính chất hấp thụ của than hoạt tính được biết đến sớm nhất vào những năm 1700 bởi 3 nhà khoa học Michel Betrand, Pierre Tourey, William Hort, Sir Alfred Baring Garrod. Hầu hết những nghiên cứu trong giai đoạn này đều phát hiện ra tiềm năng của loại than này trong việc chống lại các tác động lâm sàn của ngộ độc ở người và trên động vật.
- Một nhà khoa học tên là Tourey đã chứng minh được khả năng giải độc của than hoạt tính bằng cách uống một liều thuốc độc tên là strychnine trước mặt các đồng nghiệp tại Học viện Y khoa Pháp. Sau đó anh ta đã uống một liều than hoạt tính để chứng minh rằng nó có thể chống lại chất độc.
- Những nghiên cứu gần đây về chất này được công bố trên tạp chí BioRxiv vào tháng 08/2017 đã thành công trong việc chế tạo một chất tên là DAV132 bởi công ty Da Volterra. Có thể hỗ trợ kháng sinh trong việc giải quyết một số bệnh mà không gây ra các tác dụng phụ nào khác. Với những báo cáo từ những người sử dụng moxifloxacin cùng với những người dùng DAV132 chỉ uống kháng sinh hoặc không gì cả. Kết quả chỉ ra rằng:
- Công thức DAV132 không có tác dụng với lượng kháng sinh trong máu và rất hiệu quả trong việc điều trị nhiễm trùng.
- DAV132 hỗ trợ làm sạch ruột già và loại bỏ kháng sinh khỏi cơ thể. Điều này được kết luận sau khi kiểm tra lượng kháng sinh trong phân của những người tham gia thí nghiệm.
- DAV132 duy trì khoảng 90% vi khuẩn đường ruột có lợi cho những người sử dụng nó. Khác biệt với số lượng vi khuẩn có lợi với những người dùng thuốc kháng sinh.
Tác dụng phụ của than hoạt tính
- Khi sử dụng than hoạt tính thường xuyên có thể làm giảm khả năng hấp thụ và khoáng chất thiết yếu, nâng cao nguy hiểm gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Phá vỡ khả năng hấp thụ vitamin từ thực phẩm và có thể không hoạt động tốt với các chất khử độc khác.
- Gây đau và sưng dạ dày khi ăn than hoạt tính để giải độc trên cơ thể. Tuy nhiên dấu hiệu này có thể tự điều chỉnh và thay đổi một cách tự nhiên.
- Ngăn chặn sự hấp thụ của thuốc như acetaminophen, theophyline, tricycline hoặc các chất như ipecac, arava, acetadote, dung dịch polyetylen gylcole, digoxin.
- Tuyệt đối tránh dùng than hoạt tính với siro socola, kem, sữa tươi hoặc sherbets vì những thứ này ngăn nó hoạt động bình thường.
Việc sử dụng than hoạt tính vẫn còn nhiều tranh cãi trong giới khoa học và cả đời sống hàng ngày. Là lựa chọn bổ sung cho các phương pháp điều trị thông thường. Do đó khi sử dụng loại than này cần phải hỏi ý kiến của các chuyên gia và bác sĩ chuyên nghành để tránh lợi bất cập hại.
